نسرین پورهمرنگ

«ایزد بانوان در فرهنگ واساطیر ایران و جهان » ؛ عنوان کتابی است به قلم صدرالدین طاهری برای شناخت جایگاه ایزد بانوان در جوامع مختلف که با بررسی پیکرک های بر جای مانده از آثار باستانی حاصل شده است .میان آثار مادی برجای مانده از دوره های باستانی در سرزمین های مختلف ، تندیس های زنانه ای نیز به چشم می خورد که بیانگر حضور ایزدهای بانوان میان انبوه ایزدهای مذکر ، جاندار و غیر جانداراست. اینکه این ایزدهای بانوان از چه نقشی و جایگاهی در اجتماعات انسانی و سپهر باورهای آنها برخوردار بودند و حضورشان در جشن ها و آیین های نمادین و باستانی برای اعتبار بخشی به کدامین باورها و نیازها بوده است. از جمله موضوعاتی است که نویسنده در کتاب خود به آنها پرداخته است.

آوای املش منتشر شد

آوای املش از آن دسته نشریات پژوهشی شرق گیلان است که همپای چند نشریه شمال ایران در بین اهل پژوهش طرفداران خاص خود را دارد. این نشریه تحلیلی پژوهشی در شماره قبل (شماره 7)خود با فرزندان یکی از شاعران و پژوهشگر فقید شرق گیلان به گفتگو نشسته و منتشر ساخت که واکنش های زیادی را در پی داشت. یکی از دهها معترضین آن، گیلان شناس و شاعر تالش ، جمشید شمسی پور خشتاونی بود و سخت هم به این موضوع اعتراض داشت و در شماره جدید (8) با کادر بندی های زیبا نوشته های خشتاونی را برجسته سازی و تا حدودی به اعتراضات پاسخ داده است ، بایستی سپاسگزار بود که مدیر مسئول باسعه صدر بی مثالش انتقادات را با آغوشی باز می پذیرد. که خوشبختانه یکی از دغدغه های این مدیر مسئول فاضل و دوست داشتنی کارهای پژوهشی فرهنگی در قالب گیلان شناسی می باشد.

در کنار این ها ،  صفحاتی با عناوین عاروس و داماد سنگ سیاه بُبُن  از استاد اصغر امیرزاده  واجارگاه به چشم می آید و هم چنین مطالبی از حسین ثاقبی ، عباس رسولی املشی ، احترام پورمحمدی و... شماره ی تابستانه ی آوای املش را در مقایسه با دیگر شماره ها پر رنگ تر نموده است . علاقه مندان می توانند این نشریه را در کتابفروشی های معتبر تهیه نمایند.

سلامت تالش در کارگاه آموزشی!

اشاره:

قوم تالش در طول تاریخ ، فراز و نشیب زیادی به خود دیده است وقوام و دوام خود را در این سال ها تا حدودی توانسته با تحلیل های درست و اصولی به دیگر اقوام بشناساند . اگرچه تا به سرمنزل مقصود فاصله هاست ، اما همین که از صدها موانع عبور کرده و با دشواری های بیشماررُخ می نماید جای بس امیدواری است و این تحلیل بخشی از آن دلمشغولی های روزگار ماست!؟ :

سال قبل یکی از جوانان فعال فرهنگی شاندرمن ، در ارتباط با زندگی نامه نعمت الله خان آلیانی مطلبی را در یکی از جراید محلی به چاپ رسانده و در «منابع » و «پی نوشت»ها آورده بود:«حاجی اکبر آلیانی پدر نعمت الله خان آلیانی فرزند حاجی ابراهیم فرزند نوروزعلی می باشد  که گفته می شود جد آنها به نام نوروزعلی در دوره فتحعلی شاه قاجار از کرمانشاه به آلیان مهاجرت کرده است (گفتگو با گلعلی فریدی1393) و گویا این گفتگو را آقای(ا.ف) برایش تدارک دیده بود.

مطلب را مرور نمودم . بلافاصله به یاد پاورقی صفحه 84 کتاب دکتر شاهپور آلیانی افتادم و به نقل قول از همسر معین الرعایا که در آن کتاب به میرزا کوچک خان گفته بود :« تمام ایل و فامیل را در اختیار شما گذاشتیم و با آغوش باز شما را پذیرفتیم و از شما حمایت کردیم تا نهضت پا بگیرد و اکنون به چند کُرد وارد به نهضت متکی شده اید ...»بی آنکه تحلیلی بر روی جملات نقل قول شده صورت پذیرد و تنها به یک پاورقی تاریخی بسنده شده ، غافل از اینکه بعد از چند دهه به نقل قول از «گلعلی فریدی» در جریده ای می آید که جدشان از کُردهای کرمانشاه هستند . یعنی در اصل اینگونه می رساند ، هم خالو قربان از اکراد بود هم معین الرعایا در کنار دیکر اکراد.

آیا براستی همسر معین الرعایا نمی دانست که شوهرش کُرد است ؟ وچرا تاکنون پژوهش جامعی در ارتباط با طایفه ها و اجداد پیرامون مان به شیوه ی علمی صورت نگرفته که قابل استناد دیگر پژوهشگران باشد؟ چرا که تاریخ قضاوت منحصر به فرد خود را اعمال خواهد نمود.

سیا گالش     siyā galeš

بازگونگی دو رخساره

زنده یاد احسان الله خادمی

یکی از باورداشت های مردم رضوانشهر ، اعتقاد آنان به موجودی شگرف به نام «سیا گالش» است ، اما شگرف تر بازگونگی دو رخساره ای است که این موجود خیالی در باور مردم گیلان دارد. او که صاحب اصلی گاوها در دشت و دامان و مرغزاران سبز است ، حامی و نگهبان این جیواننیز به شمار می آید. می دانیم که باور به «سیا گالش » ویژه ی مردم رضوانشهر و پیرامون آن نیست ، بلکه اعتقاد به آن به شکل های تقریباً گوناگون ـ و دو گانه ـ در جای جای گیلان به ویژه ییلاقات گالش نشین یا تالش نشین دیده می شود.